طبیعت مدتی است با کشورمان از سر ناسازگاری وارد شده و بعد از گرد و غبار،زله و سیل حالا نوبت به هجوم میلیونی ملخ های صحرایی رسیده است. ورود این مهمانان ناخوانده باعث راه افتادن بحث و جدل های زیادی شده به گونه ای که برخی آنرا یک فرصت و عده کثیر دیگری پدیده ای ویرانگر تلقی می کنند.
برای اینکه درک کاملی از این مساله داشته باشیم ابتدا باید از دیدگاه علمی با این ات، مزایا، مضرات و ارزش تغذیه‌ای آنها آشنا شویم که در ادامه مطلب به آن پرداخته شده است.
سابقه وجود ملخ ها به قبل از دایناسورها برمی گردد و بر اساس فسیل های کشف شده این ات از ۳۰۰ میلیون سال قبل وجود داشته اند. های که این روزها جنوب کشور را هدف قرار داده از نوع ملخ صحرایی شاخ کوتاه مهاجم یا Schistocerca gregaria است که در تیره کج صورتان از راسته راست بالان قرار می گیرد.
این ه از طریق تخم ریزی گسترش پیدا می کند و ملخ ماده در هر دوره صدها تخم را در یک غلاف وارد خاک می کند. کپسول تخم ملخ صحرایی کمی خمیده است و از دو قسمت تشکیل یافته؛ قسمت پایین محتوی تخم و قسمت بالای آن از ماده کف مانندی به ارتفاع ۳۰–۴۰ میلی‌متر و قطر ۷ میلی‌متر پر شده‌است.
ملخ ماده در طول زندگی خود که ۳ تا ۵ ماه طول می کشد، بین ۲ تا ۵ بار تخم ریزی می کند؛ در نتیجه هر ملخ بصورت بالقوه قادر به تولید بیش از هزار ه دیگر است. نکته عجیب تر آنجاست که این تخم سال‌ها در زمین می ماند و هنگامی که شرایط مرطوب باشد، به شفیره تبدیل می شود.
چرخه زندگی ملخ صحرایی شامل سه مرحله تخم، شفیره و بزرگسال بالدار است. در دوران بزرگسالی طول ه از سر تا انتهای شکم بین ۵۸ تا ۷۲ میلی‌متر و از سر تا انتهای بالها ۶۲ بین ۷۸ میلی‌متر است. در این دوران ملخ بزرگسال یکی از بدترین آفات محسوب می شود چرا که نه تنها از سرعت و قدرت تخریب بالایی برخوردار است بلکه گاهی اوقات در گروه های چند میلیونی به زمین های کشاورزی و منابع طبیعی هجوم می برند.
قدرت تخریب این ه آنقدر بالا است که در صورت عدم مقابله با آن به نابودی میلیون هکتار زمین کشاورزی و قحطی منجر می شود. بر اساس تحقیقات بین المللی ملخ صحرایی می تواند حداقل روی زندگی یک نهم جمعیت کره زمین اثر منفی بر جای بگذارد.
به گفته «عیسی کلانتری»، رئیس سازمان محیط زیست طی قرن نیم گذشته ملخ ها به ایران حمله نکرده اند. ظاهرا همین عامل باعث شده در سال های اخیر برآورد دقیقی از خسارات این ه در ایران صورت نگیرد اما اسنادی از تخریب ۲۵۰ هزار هکتار از زمین های کشاورزی در سال ۱۳۴۰ وجود دارد.
در اغلب رسانه ها نام این ه ملخ دریایی ذکر شده در حالی نام اصلی آن ملخ صحرایی است اما چون از طریق خلیج فارس و دریای عمان وارد کشور شده به آن ملخ دریایی گفته می شود. این نوع ملخ هرگز بومی ایران نبوده و کانون های دائمی آن شامل آفریقا، عربستان، هند و پاکستان است.
خاورمیانه با هجوم ملخ صحرایی بیگانه نیست و در اشعار بزرگانی نظیر سعدی به آنها اشاره شده است:
چنان قحط سالی شد اندر دمشق
که یاران فراموش کردند عشق
نه در کوه سبزی نه در باغ شخ
ملخ بوستان خورده مردم ملخ
درباره این سایت